Trong đông y, có rất nhiều phương thuốc được điều chế từ các nguyên liệu sẵn có trong thiên nhiên. Mỗi loại thảo dược sẽ có những công dụng hữu ích khác nhau đối với sức khỏe con người, điển hình như cây hương nhu. Tuy nhiên, chưa nhiều người biết đến lợi ích của loài thực vật này nên trong nội dung bài viết hôm nay chúng ta sẽ cùng tìm hiểu kỹ hơn nhé.
Cây hương nhu là loài thực vật như thế nào?
Hương nhu là một loài thân thảo với chiều cao trung bình từ 1-2m. Phần thân cây được bao phủ bởi lớp lông tơ mảnh, lá tía khi già chuyển sang nâu, với nhiều răng cưa ở phần mép. Hoa của chúng sẽ mọc thành chùm, có màu trắng xanh cùng mùi thơm dễ chịu rất dễ nhận biết.
Người dân sẽ tiến hành trồng cây hương nhu trong vòng 6 tháng. Tuy nhiên, do loại dược liệu này rất dễ sống và lâu chết nên chỉ chúng ta chỉ cần thực hiện một lần mà vẫn có thể hái liên tục trong nhiều năm. Tùy vào cách gọi của từng vùng miền mà bạn sẽ biết thêm những tên khác của cây như: Bạch Hương Nhung, Hương Thái, Nhu, Mậu dược,….
Thông thường, chúng ta chỉ sử dụng phần ngọn của cây hương nhu và phơi trong bóng râm hoặc sấy nhẹ cho đến khô để dùng, tuyệt đối không sao lửa. Còn nếu mục đích của bạn là lấy tinh dầu cần phải sử dụng ngay vì rất dễ bay hơi.
Các thành phần hoá học có trong cây hương nhu
Không phải tự nhiên mà cây hương nhu được mệnh danh là vua của các loại dược liệu. Bởi trong thành phần hóa học của nó có chứa nhiều nhóm chất quan trọng cho sức khỏe con người như:
- Một trong những thành phần quan trọng và có giá trị cao nhất trong cây chính là tinh dầu với trên 70% Eugenol, 12% Methyleugenol và còn lại là β-caryophylen (khoảng 10,93%). Các hợp chất này ngoài tạo mùi thơm đặc trưng còn giúp cho tinh thần của chúng ta sảng khoái, dễ chịu hơn.
- Apigenin, Luteolin, Orientin … thuộc nhóm flavonoid có tác dụng chống oxy hóa, ngăn ngừa xơ vữa động mạnh, lão hóa và chữa lành các tổn thương trong cơ thể.
- Trong cây hương nhu có các hợp chất thuộc nhóm polyphenol như Acid Gallic, Acid Protocatechic, Acid Rosmarinic,… có tác dụng giảm lượng đường trong máu, chống ung thư. Ngoài ra, chúng còn giúp thúc đẩy thúc đẩy tiêu hóa và chức năng não phát triển khỏe mạnh.
- Acid Ursolic hàm lượng cao trong hương nhu có tác dụng giảm Cholesterol Phospholipid trong nội tạng của cơ thể.
- Ngoài ra trong thành phần của cây còn có nhiều hợp chất quan trọng khác như Carvacrol 10,15%, Transbergamotene 10,90%, Thymol 9,82%, Humulene 11,83%, g-Terpinene 4,35%, p-Cymene 4,06%,…
Phương pháp thu hái và chế biến cây hương nhu
Cần phải mất 6 tháng để hương nhu phát triển đến giai đoạn có thể thu hoạch được. Trong quá trình này chúng ta cần chú ý đến những điều sau:
Thu hái cây hương nhu
Hương nhu sẽ tiến hành thu hoạch vào thời điểm ra hoa. Giai đoạn này sẽ bắt đầu tháng 5 đến hết tháng 10. Muốn hương nhu đáp ứng tiêu chuẩn để lấy được tinh dầu chưng cất với hàm lượng dưỡng chất cao bạn cần đợi đến khi có 3 cành trên một cây.
Hoặc nếu tỷ lệ cây trong vườn trồng đáp ứng được mức 75% số lượng đang ra hoa sẽ được thu hoạch. Do khí hậu và điều kiện sinh trưởng khác nhau nên miền Bắc có thể thu được 2 – 3 đợt cắt trong năm, miền Nam tầm 4 – 5 lần.
Chế biến cây hương nhu
Cành của hương nhu sau khi cắt xuống sẽ được rửa sạch. Tùy vào mục đích cụ thể mà các bạn có thể dùng tươi là vắt lấy nước uống hoặc cắt thành từng đoạn dài tầm 3 – 4cm và đem phơi khô trong bóng râm.
Sau khi hoàn tất các công đoạn trên, chúng ta cần bỏ hương nhu vào trong túi bóng và bịt kín lại, tránh để cho không khí, nước hoặc vi khuẩn lọt vào gây ẩm mốc, hư hỏng. Thành phẩm thu được có thể lưu trữ và sử dụng trong nhiều tháng.
Tác dụng của loại dược liệu này với sức khỏe
Cây hương nhu đã trở thành một loại dược liệu quen thuộc trong cuộc sống của mỗi người dân Việt với nhiều tác dụng tốt đối với sức khỏe. Sau đây là những lợi ích phổ biến nhất của cây mà bạn đọc nên quan tâm.
Chữa cảm lạnh
Theo y học cổ truyền, hương nhu có vị cay, tính ôn nên tác dụng chữa cảm lạnh rất tốt. Để đặc tính của cây phát huy hiệu quả nhất, chúng ta nên kết hợp thêm với các dược liệu khác như gừng nướng, bạch biến đậu, sao vàng rồi đem tất cả đi tán thành bột nhỏ trộn đều. Sau đó, chúng ta sẽ uống mỗi ngày 2 lần sau mỗi bữa ăn đến khi hết bệnh với liều lượng vừa đủ.
Trị tiêu chảy, nôn mửa
Các hoạt chất có chức năng diệt khuẩn có trong cây hương nhu sẽ giúp giải độc và thanh lọc hệ tiêu hóa giúp giảm bớt tình trạng tiêu chảy, nôn mửa. Ngoài ra, khi bạn ăn quá nhiều đồ sống vào mùa hè rất dễ dẫn đến đầy bụng do bị các vi khuẩn có hại tấn công đường tiêu hóa. Chỉ cần dùng hương nhu với tía tô, mộc qua đem sắc lấy nước uống sẽ đỡ ngay.
Phòng chống ung thư
Nguyên nhân chính dẫn đến ung thư là do sự phát triển của các gốc tự do gây hại làm tổn thương và biến đổi gây mất chức năng hoạt động ở các tế bào. Khi thường xuyên sử dụng cây hương nhu, các hợp chất thuộc nhóm polyphenol có tác dụng chống oxy hóa sẽ ức chế hoạt động của chúng. Đồng thời, nó còn giúp phân giải hợp chất thừa trong máu để ngăn hình thành gốc tự do gây hại.
Cây hương nhu giúp ổn định hệ thần kinh
Nếu bạn đang cảm thấy đau đầu, mệt mỏi có thể dùng tinh dầu hương nhu để thư giãn. Các hoạt chất có trong đó như Eugenol, methyl eugenol và β-caryophylen sẽ làm hưng phấn trung khu thần kinh, giúp chúng ta cảm thấy thư giãn, dễ chịu hơn. Trong trường hợp bị khó ngủ, mọi người cũng nên dùng để an định lại tinh thần và sâu giấc hơn.
Điều trị chảy máu cam
Một công dụng khác cũng rất phổ biến của cây hương nhu chính là cầm máu cam. Bạn chỉ cần tán nhuyễn nó thành bột mịn và uống với nước sôi để nguội là được. Tuy nhiên, chúng ta cần phải kiên trì vì cần có một khoảng thời gian cụ thể để các hoạt chất trong cây thẩm thấu và phát huy tác dụng.
Giúp hệ thống tuần hoàn tim mạch hoạt động tốt hơn
Các hoạt chất thuộc nhóm flavonoid như Apigenin, Luteolin, Orientin,… trong thành phần của cây hương nhu có tác dụng chống oxy hóa cao. Khi đi vào cơ thể con người, chúng sẽ “xử lý” hết các hợp chất gây hại để tránh làm xơ vữa động mạch dẫn đến tai biến. Điều này giúp hạn chế tình trạng chuyển trở nặng bệnh ở những người bị tim mạch và giúp tuần hoàn máu trong cơ thể đến các bộ phận khác tốt hơn.
Những bài thuốc dân gian phổ biến từ hương nhu
Có thể thấy hương nhu có rất nhiều công dụng tốt đối với sức khỏe con người. Bởi vậy nên ngay từ xa xưa, ông cha ta đã sáng chế ra rất nhiều bài thuốc dân gian chữa bệnh hiệu quả từ loài thảo dược này, ví dụ như:
Cây hương nhu là bài thuốc trị chứng hôi miệng
Nếu bạn bị hôi miệng mà chưa tìm được phương pháp chữa dứt điểm có thể dùng cây hương nhu sắc chung với nước để súc miệng và ngậm hàng ngày. Thời điểm hiệu quả nhất để mọi người sử dụng là vào buổi sáng và tối trước khi đi ngủ trong vòng từ 10 – 15 ngày.
Bài thuốc trị cảm
Thay đổi thời tiết đột ngột dễ dẫn đến tình trạng cơ thể của chúng ta mệt mỏi, thậm chí nặng hơn là bị cảm. Cách phục hồi nhanh chóng và hiệu quả nhất lúc này là bạn cần nấu nước nấu cây hương nhu để uống trong 2-3 ngày cũng như xông cơ thể.
Trị chứng trẻ chậm mọc tóc
Có rất nhiều nguyên nhân khiến trẻ chậm mọc tóc như bị viêm nhiễm, thiếu chất. Tuy nhiên, các mẹ không cần quá lo lắng về vấn đề này. Chúng ta chỉ cần lấy hương nhu tía sắc với nước cho cô đặc lại rồi trộn với mỡ lợn để bôi lên da đầu cho bé ngày 1-2 lần. Chỉ sau 3-4 tuần chắc chắn tóc con sẽ được kích thích và mọc lên nhanh chóng.
Chữa viêm đau khớp
Một số thành phần trong loại thảo dược này cũng có tác dụng chữa viêm đau khớp. Mọi người có thể kết hợp thêm hoặc hương theo tỷ lệ 20:50 gram và sắc cùng với 300ml nước, uống chia 2 lần trong ngày. Tuy nhiên, công thức trên muốn hiệu quả cần bạn cần phải kiên trì dùng lâu dài.
Công thức điều trị phù thũng, nước tiểu đục
Tình trạng phù thũng, nước tiểu đục diễn ra phổ biến ở những người có vấn đề về đường tiết niệu gây ra cảm giác khó chịu. Bạn hãy sắc cây hương nhu, bạch mao căn, ích mẫu thảo theo tỷ lệ 9:12:30:12 gram và đun cạn với nước từ 600ml xuống còn khoảng 200ml uống thay trà hàng ngày. Chỉ cần chúng ta dùng kiên trì chắc diễn biến của bệnh sẽ được thuyên giảm.
Các lưu ý khi sử dụng cây hương nhu
Mặc dù hương nhu là một loại thảo dược tự nhiên an toàn và lành tính nhưng trong quá trình sử dụng mọi người cần phải chú ý đến một số vấn đề sau:
- Chúng ta cần sử dụng hương nhu với liều lượng nhất định và đúng cách để tránh gây các tác dụng phụ như như buồn nôn, dị ứng, khó chịu, đầy bụng,…
- Các hoạt tính có trong hạt hương nhu trắng rất mạnh nên dễ gây phản ứng nếu dùng chung với những loại thuốc khác. Bạn nên hạn chế kết hợp chung cả hai loại này. Nếu bắt buộc phải sử dụng bạn nên dùng sau khi đã uống thuốc ít nhất 2-3 giờ.
- Cây hương nhu chỉ là dược liệu hỗ trợ cải thiện tình trạng bệnh và không thể thay thế thuốc điều trị. Bạn nên tham khảo ý kiến chuyên môn của bác sĩ về liều lượng cũng như cách dùng cụ thể trước khi sử dụng.
- Khi sử dụng các sản phẩm có hạt hương nhu mọi người cần ngâm trước cho nở đều trước rồi mới dùng. Bởi vì chúng có đặc tính hút nước rất mạnh nên khi vào dạ dày có thể làm trương hoặc tắc ruột.
- Phụ nữ có thai nên hạn chế sử dụng hương nhu để tránh bị sảy thai hoặc gây dị tật cho em bé.
Lời kết
Vậy là những thông tin quan trọng và cơ bản nhất về cây hương nhu đã được chúng tôi cung cấp đầy đủ đến độc giả trong nội dung bài viết hôm nay. Mong rằng mọi người sẽ tích lũy được cho mình kiến thức cần thiết để giúp bảo vệ sức khỏe ngày càng tốt hơn.
